کد مطلب:31534 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اعتقادات

درباره روز قيامت و بهشت و جهنم چه آياتي آمده است؟

در قرآن كريم، بيش از يكصد نام براي قيامت ذكر شده است; مانند: يومالحسرة(مريم، 39)، يومالحساب(غافر، 27)، يومالاخر(بقره، 177)، يومالدين(حمد، 4)، يومالفصل(نبأ، 17)، يومالموعود(بروج، 2)، يوم عظيم(مريم، 37)،... .

قرآن كريم، براي قيامت، نشانههايي را نيز معرفي و در سورة تكوير (آيههاي يك تا نُه) به هشت علامت از نشانههاي شروع قيامت اشاره كرده است. نفخة صور، يكي ديگر از نشانههاي قيامت است كه به وسيلة فرشتهاي به نام حضرت اسرافيل7 صورت ميگيرد. جناب اسرافيل، يك بار، در صور ميدمد و تمام مردم، ميميرند و بار دوم، در آن ميدمد و همه، براي حسابرسي روز قيامت، زنده ميشوند. نفخ، به معناي دميدن، و صور به گفته بسياري از ارباب لغت به معناي شيپور است.( ر.ك: پيام قرآن، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 6، ص 66 ـ 74، مدرسةُ الإمام أميرالمؤمنين. )

در قيامت، بعد از پايان يافتن مرحله رستاخيز (ويراني جهان) مرحله دوم آغاز ميشود و جهت رسيدگي به اَعمال انسانها ـ كه همه، در پروندة اعمال آنان ثبت شده ـ دادگاه عدل خداوند، تشكيل و به تمام آنها رسيدگي ميشود. خداوند، در اينباره ميگويد: وَ جَآءَ رَبُّكَ وَ المَلَكُ صَفًّا صَفًّا;(فجر، 22) در آن هنگام، فرمان پروردگارت فرا رسد و فرشتگان صف در صف، حاضر شوند. ]و اطراف حاضرانِ در محشر را ميگيرند و آماده اجراي فرمان حق ميشوند[.

در قيامت، بازپرسي، همگاني و عمومي است و حتّي از پيامبران خدا نيز پرسش ميشود.(اعراف، 6)

در صحراي محشر، گواهاني نيز عليه انسانها، اقامة شكايت و شهادت ميكنند. بعضي از اين شاكيان، عبارتاند از: خداوند متعال(يونس، 61); پيامبران و اوصياي الهي(نسأ، 41); اعضا و جوارح انسان، مانند دست و پا و پوست تن و... .(نور، 24; فصلت، 21)، فرشتگان(ق، 21); زميني كه انسان روي آن زندگي كرده و اطاعت و گناه از او سر زده است.(زلزال، 4); زماني كه أعمال، در آن انجام داده ميشود.( جهت اطلاع بيشتر ر.ك: تفسير نمونه، آيتالله مكارم شيرازي و ديگران، ج 26، ص 170 ـ 176 و 225 و 470. )

سخن دربارة قيامت و اوصاف و ويژگيهاي آن، بسيار است و در اين نوشتار كوتاه، نميگنجد.

براي آگاهي بيشتر به كتابهاي ذيل مراجعه كنيد:

1. معاد، محسن قرائتي، انتشارات در راه حق، قم.

2. پيام قرآن، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 5 و 6، دارالكتب الاسلامية، تهران.

3. معاد در قرآن، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، مطبوعاتي هدف، قم.

4. معاد، شهيد آيتالله دستغيب شيرازي، انتشارات شهيد دستغيب شيراز.

و...

در اين جا ابتدا شماري از اوصاف بهشت وجهنم را از آيات قرآن ميآوريم; سپس نگاهي گذرا به اوصاف بهشتيان وجهنّميان در آيات قرآن ميافكنيم.

قرآن كريم، بهشت را چنين وصف ميكند :

ـ عرض بهشت به اندازة فاصلة آسمان وزمين است;بر يكديگر سبقت گيريد براي رسيدن به مغفرت پروردگارتان وبهشتي كه پهنة آن مانند پهنة آسمان وزمين است وبراي كساني كه به خداورسولانش ايمان آوردهاند، آماده شده.(حديد،21)

ـ باغها ودرختان بهشتي بسيار عالي است تاآنجاكه زمين زير درختان پوشيده وزير درختان نهرهاجاري است.(نسأ،13)

ـ سايههاي لذت بخشي دارد. (واقعه،27ـ31)

ـ غذاهاي خوش طعم از هر نوع كه اشتهاكنند، هميشه آماده و مهيا است.

همچنين قرآن كريم در بارة قصرها،فرشها، ظرفها، شرابهاي طهور، لباسها و زينتها، خادمان و ساقيان و پذيراييكنندگان، وصفهايي آورده، ميفرمايد: دربهشت آنچه دل ميخواهد و چشم از آن لذت ميبرد، موجود است (زخرف، 71) نيز ميفرمايد:براي شما هر چه بخواهيد در بهشت فراهم است و هر چه طلب كنيد به شما ميدهند. (فصلت، 31) خلاصه اين كه بهشت پر از نعمتهاي مادي و معنوي مانند لطف و رحمت و عنايت خداو برخوردهاي مالامال از عشق و محبت است كه بهشتيان از آنها برخوردارند; ولي جهنم در آيات بسياري از قرآن تصويرهاي وحشتناكي دارد. قرآن مي فرمايد: جهنم هفت در دارد و براي هر درش گروه معيني از آنها تقسيم شدهاند. (حجر، 43 و 44)

قرآن دربارة عذاب هاي جسماني دوزخيان مي فرمايد:

ـ گنه كار دوست دارد فرزندان خود را در برابر عذاب آن روز فدا كند، و همسر و برادرش را،و قبيلهاش را كه هميشه از او حمايت مي كردند و تمام مردم روي زمين را، تا ماية نجاتش شود. (معارج، 11 ـ 14)

ـ درخت زقّوم ]غذاي گنه كاران[است كه همانند فلز گداخته در شكمها ميجوشد ـ جوششي همچون آب سوزان. (دخان، 43 ـ 46)

ـ و در آتش سوزان وارد مي شوند از چشمهاي فوقالعاده داغ به آنها مي نوشانند طعامي جز از ضريع خار خشك تلخ و بدبو ندارند ـ غذايي كه نه آنها را فربه ميكند و نه گرسنگي را فرو مينشاند. (غاشيه، 4 ـ 7)

ـ ما براي ستمگران آتش آماده كرديم كه سراپردهاش، آنها را از هر سو احاطه كرده و اگر تقاضاي آب كنند، آبي براي آنها مي آورند، همچون فلز گداخته كه صورت ها را بريان مي كند; چه بد نوشيدني و چه بد محل اجتماعي است.(كهف،29)

ـ كساني كه كافر شدند، لباس هايي از آتش براي آنها بريده مي شود و مايع سوزان وجوشان بر سر آنها فرو مي ريزند; آن چنان كه هم درونشان را ذوب مي كند و هم برونشان را وبر آنها گرزهايي از آهن است. هر گاه بخواهند از غم و اندوههاي دوزخ خارج شوند ،آنها را به آن باز مي گردانند و به آنها گفته مي شود عذاب سوزان را بچشيد.(حج،19ـ22)

ـ شعلههاي آتش همچون شمشير به صورت هايشان مي خورد. (مؤمنون، 104)

ـ در آن هنگام كه غل و زنجير ها بر گردنشان قرار گرفته، آنها را مي كشند آنان را در آبي سوزان وارد مي كنند ; سپس در آتش دوزخ افروخته ميشوند. (مؤمن، 71 ـ 72)

اينها نمونه هايي از عذاب هاي جسماني دوزخيان بود; آيات متعددي نيز خبر از عذاب هاي روحاني جهنميان ميدهد:

ـ و بهشتيان، دوزخيان را صدا مي زنند كه آنچه پروردگارمان به ما وعده داده بود، همه را حق يافتيم .آيا شما هم آنچه را پروردگارتان به شما وعده داده بود حق يافتيد؟! مي گويند: آري! در اين هنگام ندا دهندهاي در ميان آنها ندا مي دهد كه لعنت خداوند بر ستمگران باد. (اعراف، 44)

ـپروردگارا!هر كه را تو به سبب اعمالش به آتش افكني، او را خوار و رسوا ساختهايو اين چنين افراد ستمگر ياوري ندارند. (آلعمران، 192)

آيات ياد شده، نمونهاي از اوصاف بهشت و جهنم بود. براي اطلاع بيشتر در اين زمينه، ميتوانيد به كتاب پيام قرآن،( تأليف آيتالله مكارم شيرازي، ج 2. ) مراجعه فرماييد. در اين زمينه كتاب حقاليقين( تأليف علامه مجلسي;. ) نيز كه به فارسي نگارش يافته، مفيد است.

اوصاف بهشتيان و جهنميان

از جمله اوصاف بهشتيان و اسباب ورود به بهشت كه در آيات قرآن به آن اشاره شده، عبارت است از:

1. عمل صالح: كساني كه ايمان آوردند واعمال صالح انجام دادند، ياران بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند.(بقره،82)

2. تقوا و پرهيزگاري: براي كساني كه پرهيزگاري پيشه كردهاند، نزد پروردگارشان (در جهان ديگر) باغهايي كه نهرها از پاي درختانش ميگذرد... (آلعمران، 15)

3. احسان و نيكوكاري: باغهايي در بهشت كه از زير درختانش نهرها جاري است كه بهشتيان جاودانه در آن خواهند بود و اين جزاي نيكوكاران است. (مائده، 85) و همچنين اوصاف جهاد و شهادت، (توبه، 111) ترك هواپرستي (نازعات، 40 و 41) صبر و تحمل در برابر شدايد و... (دهر، 12 ـ رعد، 24 و...)

اوصاف جهنميان نيز در آياتي از قرآن منعكس شده كه برخي از آنها عبارتند از:

1. كفر و طغيان: جهنم كافران را احاطه كرده است. (توبه، 49)

2. نفاق و دورويي: منافقان در پايينترين مرحلة دوزخند و هرگز ياوري براي آنها نخواهي يافت. (نسأ، 145)

3. پيروي از شيطان: هنگامي كه شيطان از درگاه خدا رانده شد، خداوند به او خطاب كرد: فرود آي از آن مقام، با ننگ و عار و خواري، بيرون رو! و سوگند ياد ميكنم كه هر كس از آنها از تو پيروي مي كند، جهنم را از شما همگي پر ميكنم. (اعراف، 18)

و نيز اوصاف استكبار،(اعراف، 36) ظلم و بيدادگري،(كهف، 29) تكيه كردن بر ظالمان،(هود، 113) دنياپرستي،(اسرأ، 18) زراندوزي،(توبه، 34 و 35) فرار از جهاد،(انفال، 15 و 16) ترك نماز،(مدثر، 39 ـ 46) ريختن خون بيگناهان،(مائده، 32) منع زكات،(فصلت، 7) خوردن مال يتيمان،(نسأ، 2) رباخواري،(بقره، 275) كفران نعمت الهي،(ابراهيم، 28 و 29) كمفروشي،(مطففين، 1 و 4 و 5 و 7) عيبجويي و غيبت،(همزه، 1 ـ 4) اسراف و تبذير،(مؤمن، 43 ـ اسرأ، 27) جرم و گناه(مريم، 86) تعدي از حدود الهي.(نسأ، 14 و...)